Czy Policja może udostępnić poszkodowanemu dane sprawcy wypadku?

Jestem inspektorem ochrony danych w jednej z jednostek Policji. Mam wątpliwość, czy możemy osobom poszkodowanym udostępnić dane osobowe uczestników zdarzenia drogowego (np. wypadku), jeśli zwracają się oni z wnioskiem o udostępnienie takich danych, wskazując, że chcą dochodzić roszczeń na drodze cywilnoprawnej. Wniosek do sądu nie został jeszcze złożony. Zastanawiam się przy tym, czy przepisy prawa nie wskazują osobie poszkodowanej innej drogi uzyskiwania potrzebnych jej do dochodzenia roszczeń informacji.

Przepisem dającym uprawnienie do otrzymania przez osobę uczestniczącą w wypadku drogowym, na jej żądanie, danych osobowych kierującego pojazdem, danych właściciela lub posiadacza pojazdu oraz danych dotyczących zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest art. 44 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z jego treścią kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowiązany podać swoje dane personalne, dane personalne właściciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczące zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku. Niespełnienie tego obowiązku przez kierującego pojazdem może wyczerpywać znamiona art. 97 Kodeksu wykroczeń.[1]

Warto również nadmienić, że zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym osoba uczestnicząca w nim jest obowiązana m.in. do udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia niezbędnych informacji koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia[2].

Na podstawie informacji uzyskanych na podstawie powyższych przepisów od kierującego pojazdem poszkodowany może zgłosić zdarzenie ubezpieczycielowi, który jest uprawniony uzyskać od Policji dodatkowe informacje na temat wypadku. Zgodnie z art. 42 ust 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej m.in. Policja na wniosek zakładu ubezpieczeń, w zakresie zadań przez ten zakład ubezpieczeń wykonywanych i w celu ich wykonania, w związku z wypadkiem lub zdarzeniem losowym będącym podstawą ustalania odpowiedzialności, udzielają informacji o stanie sprawy oraz udostępniają zebrane materiały, jeżeli są one niezbędne do ustalenia okoliczności tych wypadków i zdarzeń losowych oraz wysokości odszkodowania lub świadczenia. Ust. 3 tego artykułu stanowi, że zakład ubezpieczeń, na żądanie ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia, udostępnia posiadane przez siebie informacje związane z wypadkiem lub zdarzeniem losowym będącym podstawą ustalenia jego odpowiedzialności oraz ustalenia okoliczności wypadków i zdarzeń losowych, jak również wysokości odszkodowania lub świadczenia.

Zgodnie z art. 25 ustawy o działalności ubezpieczeniowej Policja na wniosek zakładu ubezpieczeń, w zakresie zadań przez ten zakład ubezpieczeń wykonywanych i w celu ich wykonania, w związku z wypadkiem lub zdarzeniem będącym podstawą ustalania odpowiedzialności, udziela informacji o stanie sprawy oraz udostępnia zebrane materiały, jeżeli są one niezbędne do ustalenia okoliczności tych wypadków i zdarzeń losowych oraz wysokości odszkodowania lub świadczenia.

Z przepisów Prawa o ruchu drogowym, a także ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wynika zatem uprawnienie poszkodowanego do otrzymania danych osobowych sprawcy wypadku.

Co jednak w sytuacji, gdy uczestnik zdarzenia zwraca się o udzielenie informacji dotyczących zdarzenia drogowego do Policji? Wówczas udostępnianie danych następować będzie na podstawie właściwej procedury. W sytuacji wypadku w komunikacji[3] Policja, będąc w posiadaniu powyższych informacji z racji prowadzonego postępowania, jest uprawniona udzielić ich uczestnikowi wypadku komunikacyjnego[4]. W tym przypadku zastosowanie znajduje art. 156 § 5 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.), który stanowi, że (jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa) w toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta, umożliwia sporządzanie odpisów lub kopii oraz wydaje odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kopie; prawo to przysługuje stronom także po zakończeniu postępowania przygotowawczego.

Ta sama zasada dotyczyć będzie spraw o wykroczenie (kolizja drogowa), ponieważ art. 38 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia odsyła do odpowiedniego stosowania do czynności procesowych prowadzonych w postępowaniu w sprawach o wykroczenia przytoczonego wyżej art. 156 § 5 k.p.k.

Udostępnienie informacji (w tym danych osobowych) dotyczących ustaleń Policji w zakresie zdarzenia drogowego może nastąpić również na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a) dotyczących wydawania zaświadczeń. Art. 217 k.p.a stanowi, że zaświadczenie wydaje się m.in., jeżeli osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. Przepis ten umożliwia wydanie przez Policję zaświadczenia zawierającego informacje o charakterze, miejscu i czasie zaistnienia zdarzenia,  może też zawierać dane  o wykonanych przez Policję czynnościach  i  stwierdzonych  uszkodzeniach  pojazdów biorących udział  w zdarzeniu, a także dane osobowe określone w przytoczonym na wstępie art. 44 ust. 1 pkt 4 Prawa o ruchu drogowym. Wniosek o wydanie zaświadczenia spełnić musi wymogi podania wskazane w art. 63 kpa oraz zawierać odpowiednie uzasadnienie (dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym), które jest konieczne by organ mógł stwierdzić, czy dopuszczalne jest udostępnienie danych osobowych.

2020-12-29