Logo biura

Infolinia Urzędu 606-950-000

Infolinia Urzędu 606-950-000

Jaki jest status geodetów w postępowaniu rozgraniczeniowym?

Proszę o potwierdzenie stanowiska, które wypracowaliśmy wspólnie z IOD z różnych jednostek. Sprawa dotyczy geodetów, którzy niejednokrotnie współpracują z jednostkami samorządu terytorialnego lub występują do jednostek samorządu w imieniu inwestorów (osób fizycznych).

W naszej ocenie zakres uprawnień przysługujący geodecie przemawia za tym, aby traktować go w postępowaniu rozgraniczeniowym jako odrębnego administratora, a więc zawarcie umowy powierzenia nie jest konieczne, a wręcz stanowiłoby działanie nieprawidłowe. Geodeta zbiera dowody świadczące o stanie prawnym nieruchomości i dokonuje ich oceny mając na uwadze gradację tych dowodów wynikającą z przepisów art. 33, 3435 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Bada również, czy zachodzą przesłanki do zawarcia ugody granicznej i powinien odmówić spisania takiej ugody, gdyby jej treść była wyraźnie sprzeczna ze zgromadzonym w sprawie miarodajnym materiałem dowodowy. Czynności podejmowane przez geodetę w trakcie rozprawy granicznej, sytuują zdaniem niektórych przedstawicieli doktryny geodetę w pozycji mediatora-koncyliatora. Organ administracji prowadzący postępowanie rozgraniczeniowe nie dysponuje w stosunku do geodety środkami dyscyplinującymi przewidzianymi w kodeksie postępowania administracyjnego. Ponadto obowiązki geodety są znacznie szersze niż obowiązki biegłych w innych postępowaniach. Wprawdzie właściwy organ przed wydaniem decyzji administracyjnej, działając na podstawie art. 33 ust. 2 ww. ustawy dokonuje oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic a w przypadku stwierdzenia wadliwości w tym zakresie zwraca dokumentację do poprawy i uzupełnienia, jednak mimo to geodeta sporządzając przedmiotową dokumentację samodzielnie dokonuje oceny treści w niej umieszczonych, a więc decyduje o celach i sposobie przetwarzania danych.

W przypadku wielu podmiotów to, w jakich celach i zakresie mają one przetwarzać dane - w związku z realizacją konkretnych zadań lub czynności - wynika z przepisów, które te zadania określają. W takiej sytuacji prawo w sposób pośredni określa, kto jest administratorem. Przepisy prawa mogą bowiem nakładać na podmioty publiczne lub prywatne obowiązek pozyskiwania określonych danych i wykorzystania ich w określonym celu. Jak wskazuje Europejska Rada Ochrony Danych podmioty te powinny być wówczas uznawane za administratorów danych w odniesieniu do przetwarzania, które jest niezbędne do wykonania określonego obowiązku (por. Wytyczne w sprawie pojęć administratora i podmiotu przetwarzającego na gruncie RODO (https://uodo.gov.pl/pl/138/1712).

Skoro zatem o tym, czy dany organ, jednostka organizacyjna albo innego rodzaju podmiot jest administratorem danych osobowych, może decydować rodzaj i charakter nadanych im przez prawo kompetencji oraz wyznaczone ustawowo zadania, to do uznania danego podmiotu za administratora danych potrzebna jest zatem analiza przepisów prawa określających te zadania.

Zasady rozgraniczania nieruchomości określone zostały w ustawie z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, zwanej dalej „ustawą”, oraz w rozporządzeniu wykonawczym do tej ustawy wydanym przez Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości, zwanym dalej „rozporządzeniem”. Zgodnie z art. 29 ww. ustawy rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie, sądy.

Zgodnie zaś z art. 31 ust. 1 ustawy czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą posiada moc ugody sądowej (art. 31 ust. 4 ustawy).

Stosownie do art. 33 ust. 1 wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron. Wydanie tej decyzji poprzedza m.in. dokonanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez upoważnionego geodetę oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami; w wypadku stwierdzenia wadliwego wykonania czynności upoważnionemu geodecie zwraca się dokumentację do poprawy i uzupełnienia (art. 33 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 34 ust. 1 i ust. 2 jeżeli w razie sporu co do przebiegu linii granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma podstaw do wydania ww. decyzji upoważniony geodeta tymczasowo utrwala punkty graniczne według ostatniego stanu spokojnego posiadania, dokumentów i wskazań stron, oznacza je na szkicu granicznym, sporządza opinię i całość dokumentacji przekazuje właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), któryumarza postępowanie administracyjne i przekazuje sprawę z urzędu do rozpatrzenia sądowi.

Wskazane powyżej rozporządzenie w sprawie rozgraniczania nieruchomości precyzuje w szczególności sposób i tryb wykonywania przez geodetę czynności ustalania przebiegu granic i sporządzania dokumentacji przy rozgraniczaniu nieruchomości. Zgodnie z postanowieniami tego aktu do zadań geodety w ramach postępowania rozgraniczającego należy w szczególności: dokonanie wywiadu terenowego, przeprowadzenie analizy informacji zawartych w dokumentach uzyskanych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz znajdujących się w księgach wieczystych, a także w dokumentacji uzyskanej od stron postępowania, ustalanie terminu rozpoczęcia czynności rozgraniczenia i doręcza stronom wezwania do stawienia się na gruncie, sporządzenie protokołu granicznego, nakłanianie stron do zawarcia ugody (§8 i § 11). Podczas negocjacji geodeta przedstawia stronom wszystkie dowody i argumenty za proponowanym przebiegiem granicy, a także informuje, że w razie braku ugody do rozpatrzenia sprawy właściwy jest sąd (§ 13). Jeśli natomiast geodeta doprowadzi do zawarcia ugody wówczas zobowiązany jest do sporządzenia aktu ugody ( § 14).

Z powyższych przepisów wynika, że geodeta w tym postępowaniu występuje jako posiadający określoną wiedzę geodezyjną specjalista. Jest to szczególne rozwiązanie, bo wymienione czynności związane z ustaleniem granic wykonuje podmiot zewnętrzny - tzn. podmiot występujący poza strukturą prowadzącego postępowanie organu administracji.[i]

W treści powołanych wyżej przepisów ustawy oraz rozporządzenia został wskazany zakres zadań (kompetencji) zarówno wójta (burmistrza, prezydenta), jak i geodety w związku z przeprowadzeniem postępowania rozgraniczającego.

Jak wskazuje się w doktrynie geodeta samodzielnie gromadzi materiał dowodowy, ustala krąg podmiotów zainteresowanych wynikiem postępowania, wyznacza termin „rozprawy”, wzywa na nią strony i „rozprawę” tę prowadzi, sporządzając z niej protokół graniczny[ii]. Posiada kompetencje do zakończenia sprawy poprzez doprowadzenie stron do zawarcia cywilnoprawnej umowy o skutkach ugody sądowej. Do zadań geodety należy również dokonywanie pomiarów i sporządzanie dokumentacji technicznej.

Do zadań wójta (burmistrza, prezydenta miasta) należy natomiast w szczególności wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego, wyznaczenie geodety, w określonych sytuacjach ocena prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez upoważnionego geodetę, wydawanie decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a także umarzanie postępowania administracyjnego i przekazywanie sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi.

Wobec tego można zasadnie przyjąć, że w powyższym postępowaniu wójt (burmistrz, prezydent), jak i upoważniony przez wójta geodeta w zakresie przetwarzania danych niezbędnych do przeprowadzenia rozgraniczenia to odrębni administratorzy. Każdy z nich w swoim własnym zakresie realizuje konkretne zadania wynikające z powołanych wyżej przepisów prawa i przetwarza dane, które są niezbędne dla realizacji tych zadań. Tym samym zawarcie umowy powierzenia w przedstawionej sytuacji jest zbędne.

 

Przypisy:

[i]Durzyńska Magdalena i in., Prawo geodezyjne i kartograficzne. Komentarz, art. 31, Lex online

[ii] Lang Jacek (red.), Maćkowiak Jarosław (red.), Myśliński Tomasz (red.), Stefańska Ewa (red.), Prawo geodezyjne i kartograficzne. Komentarz, wyd. II, art. 31, Lex online

2020-12-29 Metadane artykułu
Podmiot udostępniający: Departament Orzecznictwa i Legislacji
Wytworzył informację: Monika Młotkiewicz 2020-12-29
Wprowadził‚ informację: Izabela Pawelczyk 2020-12-29 11:12:32
Ostatnio modyfikował: Izabela Pawelczyk 2020-12-29 11:26:53