Na jakiej podstawie gmina może udostępniać obraz z kamer Policji?

Na jakiej podstawie dopuszczalne jest udostępnianie przez gminę na rzecz Policji obrazu z kamer monitoringu w czasie rzeczywistym?

Na wstępie należy odpowiedzieć na pytanie, czy przeglądanie (podgląd) w czasie rzeczywistym obrazu rejestrowanego przez kamery monitoringu powinno być uznawane za przetwarzanie danych osobowych. W analizie tego zagadnienia istotne jest powołanie się na definicję zawartą w art. 4 ust. 2 RODO, zgodnie z którą przetwarzaniem jest operacja lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub niezautomatyzowany, takich jak zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porządkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie, dopasowywanie lub łączenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie.

Biorąc pod uwagę treść powołanej definicji przyjąć należy, że monitoring wizyjny w czasie rzeczywistym stanowi przetwarzanie danych osobowych. Potwierdzenie takiego stanowiska znaleźć można w Wytycznych 3/2019 w sprawie przetwarzania danych osobowych za pomocą urządzeń wideo (dostępnych w języku angielskim), w których EROD, odnosząc się do prawa dostępu do danych wskazuje, że osoba, której dane dotyczą, ma prawo do uzyskania od administratora potwierdzenia, czy przetwarzane są jej dane osobowe. W przypadku nadzoru wideo oznacza to, że jeżeli żadne dane nie są przechowywane lub przekazywane w jakikolwiek sposób, wówczas po zakończeniu monitorowania w czasie rzeczywistym administrator może jedynie udzielić informacji, że dane osobowe nie są już przetwarzane (oprócz ogólnych obowiązków w zakresie informowania na mocy art. 13). Jeżeli jednak dane są nadal przetwarzane w momencie składania wniosku (tj. jeżeli dane są przechowywane lub stale przetwarzane w jakikolwiek inny sposób), osoba, której dane dotyczą, powinna uzyskać dostęp i informacje zgodnie z art. 15.

Odnosząc się natomiast do zagadnienia podstawy prawnej do udostępniania przez gminę na rzecz Policji obrazu z kamer monitoringu w czasie rzeczywistym wskazać należy, że zgodnie z powołanymi wyżej Wytycznymi EROD w sprawie monitoringu wizyjnego, „ujawnianie nagrań wideo organom ścigania jest również niezależnym procesem, który wymaga osobnego uzasadnienia dla administratora. Zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c przetwarzanie jest legalne, jeżeli jest konieczne do wypełnienia obowiązku prawnego, któremu podlega administrator. Chociaż obowiązujące prawo policyjne jest sprawą pozostającą pod wyłączną kontrolą państw członkowskich, to najprawdopodobniej istnieją ogólne zasady regulujące przekazywanie dowodów do organów ścigania w każdym państwie członkowskim. Przetwarzanie przez kontrolera przekazującego dane reguluje RODO. Jeżeli ustawodawstwo krajowe wymaga od administratora współpracy z organami ścigania (np. dochodzenie), podstawą prawną przekazania danych jest obowiązek prawny na mocy art. 6 ust. 1 lit. c.”

Uprawnienie jednostek samorządu gminnego do stosowania monitoringu wynika z art. 9a oraz art. 50 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie ze wskazanym art. 9a, gmina w celu zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej może stosować środki techniczne umożliwiające rejestrację obrazu (monitoring) w obszarze przestrzeni publicznej, za zgodą zarządzającego tym obszarem lub podmiotu posiadającego tytuł prawny do tego obszaru lub na terenie nieruchomości i w obiektach budowlanych stanowiących mienie gminy lub jednostek organizacyjnych gminy, a także na terenie wokół takich nieruchomości i obiektów budowlanych, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli lub ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej. Zgodnie zaś z treścią art. 50 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, osoby uczestniczące w zarządzaniu mieniem komunalnym uprawnione są do tego, aby w celu ochrony tego mienia w szczególności stosować monitoring na terenie nieruchomości i w obiektach budowlanych stanowiących mienie gminy i na terenie wokół takich nieruchomości i obiektów budowlanych.

W przypadku Policji kwestii monitoringu miejsc publicznych dotyczy w szczególności art. 15 ust. 1 pkt 5a ustawy o Policji, zgodnie z którym Policjanci, wykonując czynności, o których mowa w art. 14 tej ustawy, mają prawo obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w przypadku czynności operacyjno-rozpoznawczych i administracyjno-porządkowych podejmowanych na podstawie ustawy - także i dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom.

Policja w celu udostępnienia jej przez gminę danych uzyskanych w ramach bieżącego podglądu z kamer, powinna zwrócić się do gminy o udostępnienie danych w trybie określonym w art. 20 ustawy o Policji.

Zgodnie z ust. 1d tego przepisu, Policja w zakresie swojej właściwości przetwarza informacje, w tym dane osobowe, uzyskane ze zbiorów danych prowadzonych przez inne służby, instytucje państwowe oraz organy władzy publicznej. Przetwarzanie informacji, w tym danych osobowych, przez Policję może mieć charakter niejawny, odbywać się bez zgody i wiedzy, osoby której dane dotyczą, oraz z wykorzystaniem środków technicznych. Służby, instytucje państwowe oraz organy władzy publicznej są obowiązane do nieodpłatnego udostępnienia Policji informacji, w tym danych osobowych. W szczególności Policja jest uprawniona do uzyskiwania informacji, w tym danych osobowych:

1) gromadzonych w administrowanych przez nich zbiorach danych lub rejestrach;

2) uzyskanych przez te służby lub organy w wyniku wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, w tym prowadzonej kontroli operacyjnej.

Jednak aby móc pozyskiwać ww. dane w drodze teletransmisji, Policja powinna spełnić wymagania określone w ust. 1e ww. przepisu. Zgodnie z nim, podmioty, o których mowa w ust. 1d, mogą wyrazić pisemną zgodę na udostępnianie danych zgromadzonych w zbiorach danych jednostkom organizacyjnym Policji w drodze teletransmisji, bez konieczności składania wniosku pisemnie w postaci papierowej lub elektronicznej, jeżeli jednostki te spełniają łącznie następujące warunki :

1) posiadają urządzenia umożliwiające odnotowanie w systemie, kto, kiedy, w jakim celu oraz jakie dane uzyskał;

2) posiadają zabezpieczenia techniczne i organizacyjne uniemożliwiające wykorzystanie danych niezgodnie z celem ich uzyskania;

3) jest to uzasadnione specyfiką lub zakresem wykonywanych zadań albo prowadzonej działalności.

W przypadku udostępnienia przez gminę danych uzyskanych w ramach bieżącego podglądu z kamer na rzecz podmiotu, jakim jest Policja, mamy do czynienia z odrębnym administratorem. Nie będzie tu miała zastosowania instytucja współadministrowania. W przypadku podmiotów publicznych, o celach i środkach przetwarzania danych stanowią najczęściej przepisy prawa. Podmioty te są zobowiązane do przetwarzania danych osobowych dla realizacji określonych prawem celów, zazwyczaj także przy użyciu wskazanych środków. Zatem ze współadministrowaniem w sektorze publicznym możemy mieć do czynienia wówczas, gdy przepisy prawa przewidują wspólne realizowanie zadań/celów. Natomiast analiza wskazanych powyższej przepisów ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o Policji wskazuje, iż gmina i Policja, monitorując/obserwując miejsca publiczne, realizują zbliżone, jednak nie tożsame cele.

2020-05-18