Czy należy odbierać zgodę na przetwarzanie od osób będących na kwarantannie?

Czy w związku z wymaganiami Głównego Inspektora Sanitarnego rzeczywiście należy odbierać zgody od osób na przekazywanie ich danych osobowych ośrodkom pomocy społecznej oraz innym podmiotom uczestniczącym w udzielaniu pomocy? Chodzi o zapewnienie pomocy osobom w podeszłym wieku, samotnym, niepełnosprawnym, na które nakładana jest decyzja o kwarantannie w momencie wydawania decyzji o objęciu kwarantanną. Jak wyjaśnia GIS, pozyskanie zgody umożliwi Państwowym Powiatowym Inspektorom Sanitarnym, w razie potrzeby, przekazanie danych osobowych osoby kwarantannowej ośrodkowi pomocy społecznej w celu udzielenia jej pomocy – posiłki, leki i wsparcie w realizacji innych potrzeb.

Odnosząc się do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że na stronie internetowej UODO 12 marca 2020 r. zostało zamieszczone „Oświadczenie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych w sprawie kornawirusa”, zaś 20 marca  2020 r. oświadczenie Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) w sprawie przetwarzania danych w kontekście pandemii COVID-19.

Jeśli chodzi o zasady ogólne i oświadczenie Prezesa UODO, to wskazał on w nim m.in., że przepisy o ochronie danych osobowych nie mogą być stawiane jako przeszkoda w realizacji działań w związku z walką z koronawirusem. Natomiast  Europejska Rada Ochrony Danych Osobowych w powołanym wyżej oświadczeniu, wskazała że RODO jest obszernym aktem prawnym, który zawiera przepisy mające zastosowanie również do przetwarzania danych osobowych w kontekście takim, jak ten dotyczący COVID-19. RODO pozwala właściwym organom ds. zdrowia publicznego i pracodawcom na przetwarzanie danych osobowych w kontekście epidemii, zgodnie z prawem krajowym i na określonych w nim warunkach. Na przykład, gdy przetwarzanie danych jest konieczne ze względu na istotny interes publiczny w dziedzinie zdrowia publicznego. W tych okolicznościach nie ma potrzeby polegania na zgodzie osób fizycznych. Odnosząc się zaś do przetwarzania danych osobowych, w tym szczególnych kategorii danych przez właściwe organy publiczne (np. organy ds. zdrowia publicznego), Rada wskazała, że art. 6 i art. 9 RODO umożliwiają przetwarzanie danych osobowych, w szczególności gdy wchodzą one w zakres mandatu prawnego organu publicznego przewidzianego w ustawodawstwie krajowym oraz warunków wskazanych w RODO.

Biorąc powyższe pod uwagę, pozyskiwanie zgody od osób, których dane dotyczą, w przedstawionej sytuacji, może budzić uzasadnione wątpliwości. Właściwymi podstawami powinny być raczej przesłanki określone w art. 6 ust. 1 lit. c lub lit. e RODO, w połączeniu z właściwymi przepisami szczególnymi określającymi zadania konkretnych organów i instytucji, np. ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej czy ustawach określających zadania poszczególnych podmiotów, w tym przede wszystkim w tzw. specustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (z uwzględnieniem jej ostatnich zmian), która określa uprawnienia właściwych organów (tj. Główny Inspektor Sanitarny, Prezes Rady Ministrów) do wydawania zaleceń i decyzji co do działań, jakie należy podejmować. Konieczne jest zatem śledzenie na bieżąco wydawanych przepisów prawa.

W kontekście zadanego pytania warto zwłaszcza zwrócić uwagę na § 2 ust. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (wejście w życie 31 marca 2020 r). Zgodnie z tym przepisem, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej udostępniają dane, o których mowa w ust. 3 i 4, dotyczące osób poddanych obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu tych osób, ośrodkom pomocy społecznej, na ich wniosek.

Natomiast dopiero w sytuacji, gdy przesłanki z art. 6 ust. 1 lit. c lub lit. e nie mogłyby być zastosowane lub okazałyby się niewystarczające, a konieczne jest prowadzenie pilnych i niezbędnych działań mających na celu ratowanie zdrowia i zapobieganie rozprzestrzenianiu się epidemii, można rozważyć powołanie się na przesłankę określoną w art. 6 ust. 1 lit. d RODO, którą wskazuje również Prezes UODO w ww. oświadczeniu. Na możliwość jej zastosowania wskazuje również motyw 46 RODO, zgodnie z którym przetwarzanie danych osobowych należy uznać za zgodne z prawem również w przypadkach, gdy jest to niezbędne do ochrony interesu, które ma istotne znaczenie dla życia osoby, której dane dotyczą, np. gdy przetwarzanie jest potrzebne do celów humanitarnych, w tym monitorowania epidemii i ich rozprzestrzeniania się.

2020-04-07